Inleiding

In dit hoofdstuk geven wij u op hoofdlijnen inzicht in het verloop van de begroting en de actuele financiële ontwikkelingen. Als basis presenteren wij de laatste door u vastgestelde stand (Kadernota 2020-2023) en de financiële effecten van de door u tussen de kadernota en deze rapportage genomen besluiten. Daarna hebben wij de ontwikkelingen van deze 2^e voortgangsrapportage opgenomen. De effecten van het project "financiële basis op orde"  zijn apart zichtbaar gemaakt.   
Uitgangspunt bij onze planning & control-instrumenten is dat wij steeds het meerjarig verloop van de begroting schetsen. Dit betekent dat u aansluiting ziet bij het vorige door u vastgestelde P&C-instrument. In dit geval is dus de Kadernota 2020-2023 het vertrekpunt voor de financiële overzichten.
De financiële effecten tot de 2e voortgangsrapportage presenteren wij als 'Wijzigingen tot de 2e Voortgangsrapportage' in de bijlage.

Toelichting financieel meerjarenbeeld op hoofdlijnen

Het actuele begrotingssaldo 2019 tot de 2e voortgangsrapportage was € 267.000 negatief. In dit saldo is rekening gehouden met het raadsbesluit van de 1e voortgangsrapportage waarin de mutaties van programma 6 Sociaal Domein zijn uitgezonderd. De mutaties die volgen uit deze 2e voortgangsrapportage komen in totaal uit op € 5.932.000 negatief. Mutaties naar aanleiding van het project "financiële basis op orde" komen uit op € 523.000 positief. Dit leidt opgeteld tot een actueel negatief begrotingssaldo voor 2019 van € 5.676.000.

Het nadeel van € 5.676.000 is in grote lijnen als volgt opgebouwd:

Nadelen:

Mutaties 1e Voortgangsrapportage 2019 Sociaal Domein   € 7.143.000 N

Op 5 juni 2019 heeft uw raad besloten om de jaarschijf van de 1e voortgangsrapportage met betrekking tot programma 6 (sociaal domein) niet goed te keuren. Deze mutaties worden nu opnieuw aan u voorgelegd met het verzoek deze te honoreren. Een specificatie van deze mutaties is opgenomen in de bijlage 'Overzicht mutaties programma 6 van de 1e voortgangsrapportage '.

WMO: Aanzuigende werking invoering van het abonnementstarief   € 1.000.000 N
Wij verwachten dat door de invoering van het abonnementstarief meer mensen een beroep doen op de gemeentelijke Wmo-voorzieningen.In het 1e halfjaar van 2019 is dit gemonitord. Op basis van deze monitoring zien wij een extra stijging van de uitgaven van € 1.000.000.  

Software en licenties       € 345.000 N
De kosten voor I&A laten in 2019 een nadeel zien van € 345.000. In de informatiesamenleving is ook de gemeente in toenemende mate aan het digitaliseren. De kosten in eigen huis van software, onderhoud applicaties, updates en consultancy zijn de afgelopen jaren toegenomen. Dit geldt ook voor de licenties van MS Office welke het plaats- en tijdsonafhankelijk werken voor alle medewerkers mogelijk maken. Het structurele effect is al via de Kadernota 2020-2023 verwerkt.  

Inhuur derden wegens ziekte   € 190.000 N
De prognose van de ontwikkeling van het budget ziektevervanging ziet er niet gunstig uit. Met name de vervanging van een aantal langdurig zieke medewerkers vraagt veel van het budget. We ramen in 2019 incidenteel € 190.000 bij. Hiermee komt het bijgestelde budget 2019 uit op € 480.000.

Inkomensvoorzieningen    € 177.000 N
Het nadeel wordt veroorzaakt door: een lichte toename van het aantal mensen met een bijstandsuitkering over de maanden januari t/m april 2019 en het deels niet realiseren van de verwachte schadelastbeperking zoals opgenomen in de Businesscase van de RSD behorend bij de 'Nieuwe opdracht van de RSD'.
De specifieke uitkering (BUIG-budget) 2019 is als het gevolg van het nieuwe verdeelmodel naar beneden bijgesteld.

Wachtgeld voormalig wethouders   € 141.000 N
Jaarlijks berekenen wij bij de 2e Voortgangsrapportage de hoogte van de voorziening om aan de verplichtingen van het volgende boekjaar te kunnen voldoen. Dit resulteert in een toevoeging van € 141.000. Gedurende het jaar kunnen wijzigingen optreden omdat voormalig wethouders eigen inkomsten gaan verdienen dan wel inkomsten verliezen.

Loonontwikkeling CAO   € 100.000 N
De VNG en de vakbonden hebben een principeakkoord bereikt over de nieuwe cao voor gemeentepersoneel. Het akkoord bevat afspraken over onder meer de salarisontwikkeling, werkgeversbijdrage, verlof en vitaliteit. De cao loopt van 1 januari 2019 tot 1 januari 2021. In de kadernota en begroting 2019 is gerekend met 2,5% loonontwikkeling. De verwachte effecten voor 2019 van de nieuwe CAO komen hoger uit; we ramen nu € 100.000 bij.

Voordelen:

Algemene Uitkering gemeentefonds   € 1.623.000 V
Voor het huidige jaar 2019 bedraagt de Algemene uitkering uit het gemeentefonds aan onze gemeente op basis van de gegevens uit de meicirculaire € 1,6 miljoen meer dan in de 1e Voortgangsrapportage 2019 is vermeld. De 1e Voortgangsrapportage is  gebaseerd op de decembercirculaire 2018.
Deze toename wordt voor een bedrag van € 1 miljoen veroorzaakt door de extra middelen die het kabinet toevoegt aan het jeugdhulpbudget. Hierbij gaat het om een landelijk bedrag van € 420 miljoen. Het resterende deel van de toename van de uitkering aan onze gemeente wordt voor het grootste deel veroorzaakt door loon- en prijsbijstellingen.

Extra legesinkomsten bouwaanvragen en aanvraag extra capaciteit   € 965.000 V
Wij verwachten voor 2019 een forse stijging van de legesinkomsten. Met name door enkele grote projecten, onder andere woningbouw Groot Holthuizen, Outlet, Bedrijfspand 7 poort, kunnen de opbrengsten bijgeraamd worden met € 1.200.000. Voor de afhandeling hiervan hebben we tijdelijk externe ondersteuning nodig. De kosten hiervan ramen wij op € 235.000. Deze kosten worden ruimschoots gedekt door de extra inkomsten.

Kapitaallasten van investeringen   € 321.000 V
De actualisatie van de kapitaallasten is met name gebaseerd op de cijfers uit de jaarstukken 2018. Per saldo ontstaat een eenmalig voordeel van € 321.000. Per programma zijn de afwijkingen zowel bij de lasten en baten te lezen. De voornaamste oorzaak is de vertraging van de investeringen waardoor de eerste afschrijving, conform het afschrijvingsbeleid, een jaar later plaats vindt.      

Dividend Alliander   € 295.000 V
Het dividend van netbeheerder Alliander is over 2018 meer dan begroot. Een stijgende omzet en de verkoop van dochteronderneming Allego resulteerden in een hogere winst. Dit levert een voordeel op van € 295.000.

Budget herindeling / ARHI-gelden    € 200.000 V
Het budget dat eind 2018 resteerde voor afrondende werkzaamheden Herindeling in 2019 was eerder becijferd op € 550.000. We melden nu een verwacht voordeel van € 200.000. Verplichtingen waar we eerder rekening mee hebben gehouden, met name inzet van personeel en kosten van boventallige medewerkers zijn lager dan begroot. Het bedrag van € 200.000 is een incidenteel voordeel in 2019.

Project ‘Financiële basis op orde’   € 523.000
In de aanloop naar de herindeling zijn op diverse vlakken harmonisaties uitgevoerd of is hiermee gestart. Voor wat betreft de financiën is ervoor gekozen de begrotingen van de voormalige gemeenten samen te voegen in de zogenaamde ‘1+1-begroting’. Er heeft hierbij geen kwalitatieve afweging plaatsgevonden op het niveau van de budgetten.
Daarnaast is onze nieuwe organisatie ingericht. Nieuwe afdelingen zijn gevormd en taken verdeeld. Medewerkers zijn geplaatst en nieuwe medewerkers geworven.
Gevolg hiervan is dat er weinig historische kennis op het gebied van de bestaande budgetten gerelateerd aan de (deels) nieuwe taken is.

Na het ‘aanloopjaar’ 2018, dat wij gebruikt hebben om meer inzicht te krijgen in de beschikbare budgetten, brengen wij in 2019 de budgetten en daarmee de begroting kwalitatief op orde door middel van het project ‘Financiële basis op orde’.
Tijdens dit project zijn alle budgetten uitvoerig besproken en doorgelicht. Dit heeft geleid tot een behoorlijke kwaliteitsslag op het gebied van ons budgetbeheer. De budgetten zijn onderbouwd, beschreven en op de juiste hoogte gebracht. Er hebben veel administratieve wijzigingen plaatsgevonden. Daarnaast is er door het project een belangrijke impuls aan de onderlinge samenwerking gegeven en zijn verantwoordelijkheden en onderlinge verwachtingen duidelijker geworden. Het project heeft bovendien, door het ‘verwijderen van de lucht in de begroting’ een aanzienlijk financieel voordeel opgeleverd.

Het resultaat van het project is opgebouwd uit heel veel kleinere aanpassingen. De belangrijkste financiële effecten zijn:

Omdat het vooral administratieve en technische wijzigingen betreffen hebben wij bij de programma’s geen toelichting opgenomen. U hoeft hierbij immers geen inhoudelijke, beleidsmatige keuze te maken. In het hoofdstuk financiën presenteren wij een overzicht met de grootste wijzigingen per programma.

Het project is nog niet volledig afgerond, in de kadernota is voor 2020 een bedrag van € 50.000 opgenomen voor het vervolg. Enkele onderwerpen vragen een nadere verdieping en meer tijd. Ook gaan wij de werkprocessen beschrijven en de financiële informatievoorziening verder optimaliseren.